حمید ضیایی‌پرور: حوزه علم و فناوری، حوزه نمایش و پز دادن نیست. علم و فناوری تا مادامی که به سطح جامعه کشانده نشود و تأثیرش در زندگی روزمره مردم کوچه و خیابان مشاهده نشود، فایده چندانی به حال کشور نخواهد داشت.

افتخار کردن به رتبه‌های جهانی در زمینه مقالات علمی، زمانی ارزش دارد که در همان زمینه به‌خصوص، تولید ثروت صورت گرفته باشد و به‌خاطر آن مقاله و پژوهش علمی، باری از دوش مردم برداشته شده باشد. در سال‌های گذشته، یکی از مواردی که به کرات اتفاق می‌افتاد رونمایی از طرح‌ها و پروژه‌ها و داروها و کشفیات و اختراعات و ابداعاتی بود که نه‌تنها مردم عادی بلکه رسانه نگارهای تخصصی و حتی جامعه دانشگاهی و پژوهشگران کشور نیز چیزی از آن نمی‌دانستند.

این طرح‌ها و اختراعات عمدتا در همان پستوی آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌های دانشگاهی یا مراکز پژوهشی، بایگانی شده و هیچ‌گاه به عرصه تولید انبوه و عمومی شدن وارد نشدند. البته این طرح‌ها اگر برای مردم آب نداشت برای مخترعینشان و مسئولانی که بودجه‌های تحقیقاتی را می‌بلعیدند نان داشت.

نمونه بسیار است و اینک جای واکاوی این نمونه‌ها نیست و اگر نیازی به کنکاش بیشتر بود می‌شد سراغ انبوهی از هزاران طرح و اختراعی رفت که هرساله در نمایشگاه اختراعات و ابداعات رونمایی می‌شدند و درست هفته بعد از آن دیگر نه اثری از اختراع باقی بود و نه صاحب اختراع! به‌نظر می‌رسد که دولت تدبیر وامید در اقدامی درخور تقدیر، این روند را متوقف کرده و شوهای علمی را به بایگانی سپرده است.

به گفته مسئولان وزارت بهداشت و معاونت علمی ریاست‌جمهوری از این پس به‌عنوان مثال در حوزه دارو، تنها داروهایی رونمایی می‌شوند که به فاز تجاری یعنی توزیع عمومی رسیده باشند. همچنین در حوزه اختراعات و ابداعات، تنها آنهایی اعلان عمومی می‌شود که وارد عرصه‌های استفاده عمومی جامعه شده باشند و به تولید انبوه رسیده باشند. اما ظاهرا در حوزه مقالات علمی هنوز روند مذکور متوقف نشده و برخی از متولیان سابق و فعلی این حوزه، به‌طور مداوم، در حال اعلام آمار و رتبه‌های علمی ایران در این حوزه و مقایسه با کشورهای همسایه و جهان هستند.

البته برخی از این آمارها صرفا به‌منظور تقویت روحیه دانشگاهیان، برخی به‌دلیل اعلام موجودیت یک مرکز خاص در اعلام رتبه‌های علمی ایران و برخی دیگر به‌خاطر وجود یک مسئول خاص و احتمالا تلاش برای کسب بودجه‌های بیشتر برای آن مرکز علمی است. این در حالی است که تولید و انتشار مقاله فقط یکی از شاخص‌های تولید علمی است و سایر شاخص‌ها مانند تعداد محققان، بودجه تحقیقات، سرانه تحقیق، نسبت بودجه تحقیقات به تولید ناخالص ملی (GDP) تعداد جوایز نوبل، تعداد اختراعات بین‌المللی یا همان ثبت پتنت‌های جهانی، تجاری‌سازی‌ علوم و فناوری، همکاری‌های علمی بین‌المللی و تعداد نشریات علمی، آگاهانه یا نا آگاهانه نادیده گرفته می‌شود.

کد خبر 257217
منبع: همشهری آنلاین

برچسب‌ها

پر بیننده‌ترین اخبار سیاست داخلی

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز